Güneş paneli aküsü, güneş enerjisinden üretilen elektriğin depolanmasını mümkün kılan en önemli bileşenlerden biridir. Bu noktada söz konusu ürünler, sistemin hem verimli hem de kesintisiz çalışması için doğru kapasite, teknoloji ve kullanım amacına uygun şekilde seçilmelidir.
Ürün seçimi yapılırken enerji ihtiyacı, kullanılacak cihazların toplam tüketimi, coğrafi konum ve günlük güneşlenme süresi gibi faktörler dikkatle değerlendirilmelidir. Bunun yanı sıra doğru bir seçim yapmak sistemin ömrünü uzatırken enerji kayıplarını en aza indirir.
Güneş paneli aküsü, güneş enerjisi sistemlerinde üretilen elektriğin depolanmasını sağlayan bir bileşendir. Güneş panelleri, gündüz saatlerinde güneş ışığından elektrik üretir. Ancak güç doğrudan kullanılmadığında ya da üretim tüketimden çok olduğunda fazla elektrik akülerde depolanır. Böylece güneşin olmadığı gece saatlerinde ya da bulutlu havalarda sistem, enerji ihtiyacını akülerden karşılayabilir. Söz konusu durum ise güç sürekliliğini sağlayarak güneş enerjisi sistemlerinin verimliliğini ve bağımsızlığını artırır.
Güneş paneli aküsü seçiminin ilk adımı, günlük enerji ihtiyacının doğru bir şekilde hesaplanmasıdır. Bu noktada kullanılacak cihazların watt değerleri ve çalışma süreleri belirlenerek toplam tüketim bulunur. Bununla birlikte hesaplama, sistemin kapasitesini doğrudan etkiler. Gereğinden küçük kapasiteli bir akü, sistemin sık sık deşarj olmasına neden olur. Gereğinden büyük bir ürün ise maliyet açısından son derece verimsizdir.
Sistemin yedekleme süresi de dikkate alınmalıdır. Örneğin; birkaç gün güneşsiz geçmesi durumunda akünün yeterli enerjiyi sağlaması beklenir. Bu nedenle güvenli bir sistem için enerji ihtiyacının %20 ya da 30’un üzerinde bir kapasite tercih edilmesi tavsiye edilir.
Güneş paneli aküleri; jel, AGM ya da lityum iyon tiplerinde üretilir. Bu noktada jel seçenekler, derin deşarj dayanıklılığı ile öne çıkar. AGM aküler, bakım gerektirmemesiyle tercih edilir. Lityum iyon ise uzun ömürleri ve yüksek verimlilikleriyle güçlü sistemlerde kullanılır.Güneş paneli aküleri; jel, AGM ya da lityum iyon tiplerinde üretilir. Bu noktada jel seçenekler, derin deşarj dayanıklılığı ile öne çıkar. AGM aküler, bakım gerektirmemesiyle tercih edilir. Lityum iyon ise uzun ömürleri ve yüksek verimlilikleriyle güçlü sistemlerde kullanılır.
En iyi güneş paneli aküsü tercihi yapılırken ürün tipi kadar sistemin kullanım yoğunluğu da dikkate alınmalıdır. Bu bağlamda sürekli enerji ihtiyacı olan ev sistemlerinde lityum seçenekler tercih edilir. Bazı durumlarda kullanılan kamp ya da karavan sistemlerinde jel aküler daha ekonomik bir çözümdür.
Ürünlerin sağlıklı çalışabilmesi için şarj kontrol cihazı ile tam uyumlu olması gerekir. Bu noktada cihaz, aküye gelen akımı düzenler ve aşırı şarj ya da deşarjı engeller. Uyumsuz bir kontrol cihazı ise ürünün ömrünü önemli ölçüde kısaltır. Söz konusu cihazların seçiminde ise şu faktörlere dikkat edilmelidir:
Cihazın akü tipiyle uyumlu şarj profiline sahip olması
Maksimum akım değerinin akü kapasitesine uygunluğu
Güneş paneli çıkış voltajının akü gerilimi ile eşleşmesi
Yukarıda yer alan detaylara dikkat edilmediği takdirde sistem verimliliği düşer ve uzun vadede maliyet artar.
Ürün kapasitesi, sistemin performansını doğrudan etkileyen en önemli teknik parametrelerden biridir. Bu noktada yüksek kapasiteli ürünler, daha fazla enerji depolayarak güneşsiz günlerde dahi enerji sağlamaya devam eder. Ancak kapasite arttıkça akü boyutu, ağırlığı ve maliyeti de yükselir.
Sistemin gerilim değeri de kapasite seçimini belirler. Bu bağlamda büyük ölçekli sistemlerde 24V ya da 48V tercih edilir. Söz konusu kapasiteler, kablo kesitini azaltarak enerji kayıplarını önler.
Bazı durumlarda enerji depolama ihtiyacı olmadan doğrudan tüketim yapılabilir. Söz konusu sistemlere aküsüz güneş paneli sistemi adı verilir. İlgili sistemlerde güneş panelleri tarafından üretilen enerji doğrudan inverter aracılığıyla kullanılır.
Aküsüz sistemler, gündüz saatlerinde yüksek enerji tüketimi olan işletmeler için uygundur. Ancak gece ya da bulutlu günlerde enerji sağlanamayacağı için sürekli enerji gereksinimi olan alanlarda tercih edilmez. Bu nedenle güneş paneli aküsü kullanımı en güvenilir ve sürdürülebilir sistemdir.
Hesap yapılırken ilk olarak günlük enerji tüketimi doğru bir şekilde belirlenmelidir. Bu noktada söz konusu değer, kullanılan tüm cihazların güçleri (Watt) ile günlük çalışma sürelerinin (saat) çarpılmasıyla elde edilir.
Elde edilen toplam enerji ihtiyacı, sistemin gün boyunca üreteceği güç miktarı ile karşılaştırılarak akünün kapasitesi belirlenir. Bununla birlikte hesaplama yapılırken akülerin %100 deşarj edilmesinin ömrünü kısaltacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca %50 deşarj oranı üzerinden hesaplama yapılmalıdır.
Gerekli kapasiteyi hesaplamak için günlük enerji ihtiyacı, sistem gerilimine bölünür ve elde edilen değer, ürünün kullanılabilirlik oranına göre düzeltilir. Örneğin; günlük 2.000 Wh enerji tüketimi olan ve 12V gerilimle çalışan bir sistem içi, 2.000 ÷ 12 ÷ 0,5 = yaklaşık 333 Ah kapasiteli bir akü grubu gerekir.
İlgili hesaplama, sistemin sadece bir gün yetecek enerji ihtiyacına göre yapılmıştır. Daha uzun süreli enerji depolaması isteniyorsa gün sayısına göre kapasite artırılmalıdır.
Güneş paneli aküsünün uzun ömürlü olabilmesi için düzenli bakım şarttır. Bu çerçevede jel ve AGM sistemler bakım gerektirmese de bağlantı noktalarının periyodik olarak kontrol edilmesi gerekir. Lityum opsiyonlarda ise sıcaklık yönetimi önemlidir. Aşırı sıcak ya da soğuk ortamlar akü performansını olumsuz etkileyebilir.
Söz konusu ürünlerin ortalama ömrü 3 ila 10 yıl arasında değişkenlik gösterir. Ancak nitelikli bir ürün seçimi, doğru şarj yönetimi ve düzenli bakım ile ilgili süre maksimuma çıkarılabilir. Güneş paneli akü fiyatı ise kapasite, teknoloji ve markaya göre değişiklik gösterir. Bu çerçevede uzun ömürlü bir ürün satın almak daha ekonomik bir çözümdür. Gezegen Solar’ın ürün skalasına göz atarak bütçe dostu seçenekleri inceleyebilirsiniz.
Sizin için hazırladığımız "AC DC Nedir? Aralarındaki Farklar Nelerdir?" başlıklı içeriğimiz de ilginizi çekebilir.
