Akü

Akü elde edilen enerjinin kimyasal konumu ile depolanmasını sağlayan elektro kimyasal cihazdır. Kimyasal enerjinin, elektrik enerjisine dönüştürülüp kullanılabilmesi için bir elektrik devriyesi kullanılır. Aküler kendi arasında farklı çeşitlere ve türlere ayrılsa da aslında yapısal olarak ve çalışma mantığı olarak benzer özellikler gösterir. Sahip olduğu bir pozitif, bir negatif kimyasal hücre ayraçlar sayesinde çalışır. Aküler pek çok alanda enerji ihtiyacının karşılanması için kullanılabilir. Bu yüzden de hem ne olduğunun hem de nasıl çalıştığının bilinmesi gerekir.

Akü Nedir?

Akü nedir sorusu en çok araç sahipleri tarafından sorulsa da aslında pek çok alanda kullanıldığı için, sorunun cevabı birçok kişiyi ilgilendirir. Araçlarda kullanılan aküler, motorun çalışabilmesi için ilk anda gerekli olan elektrik enerjisini sağlar. Diğer alanlarda ise aküler, gerekli elektrik enerjisinin sağlanması için herhangi bir şebekeye ihtiyaç duyulmaması için kullanılır. Akü, elektrik enerjisini daha sonra kullanabilmek için kimyasal enerji olarak depolandığı ve muhafaza edildiği yerdir. Herhangi bir şekilde elektrik enerjisine ihtiyaç duyulduğunda, kimyasal enerji elektrik devriyesi yardımıyla elektrik enerjisine dönüştürülür ve istenilen alanlarda kullanılabilir.

Aküler Hangi Amaçla Kullanılır?

Aküler en çok araçlarda kullanılıyor gibi düşünülse de günümüzde farklı amaçlar için de üretilir. Özellikle elektrik enerjisinin depolanıp, tekrar kullanılması gerektiği durumlarda, bu akülere ihtiyaç duyulur. Durağan ortamlarda, ihtiyaç duyulan elektrik enerjisini sağlaması için üretilen özel aküler vardır. Akü güneş paneli kullanılan yerlerde ihtiyaç duyulan bir enerji kaynağı olmaktan çıkar. Ancak birçok güneş panelinde aynı zamanda akü ve şebeke bağlantısı kurulma olanakları da mevcuttur. Normal şartlarda güneş enerjisinden yararlanılan yerlerde, gerekli durumlarda aküden de yararlanma olanağı sunar.

Akü Çeşitleri Nelerdir?

Akü çeşitleri kullanılan metal cinslerine ve kullanım alanlarına göre çeşitlenir. Her alanda kullanılabilen tek tip bir akü yoktur. Sonuç olarak solar panel aküsü ile motorlu bir araçta kullanılan akü aynı değildir. Akü çeşitlerine kullanılan metal cinslerine ve kullanım alanlarına göre bir bakalım:

Metal Cinslerine Göre Aküler

Kullanılan metal cinslerine göre aküler şöyledir:

·         Lityum – İyon

·         Kurşun – Asit

·         Nikel Metal – Hidrür

·         Nikel – Demir

·         Nikel – Kadmiyum

Kullanım Alanlarına Göre Aküler

Kullanım alanlarına göre akü çeşitleri ve bunların farkları, bilinmesi gereken en önemli konular arasında yer alır. En çok kullanılan ve bilinen akü çeşitleri:

·         Starter Aküler: Motorlu araçlarda kullanılan ve araca ilk hareket verilirken gerekli elektrik enerjisinin alındığı akülerdir.

·         Stasyoner Aküler: Trenlerde, santrallerde ve aydınlatma sistemleri gibi kesintisiz güce ihtiyaç duyulan alanlar için özel olarak imal edilen akülerdir.

·         Traksiyoner Aküler: İstifleme ve taşıma yapan araçlarda kullanılan akülerdir.

·         Madenci Aküleri: Maden ocakları gibi alanlarda aydınlatma yapmak için kullanılan akülerdir.

Aküler arasında en çok tercih edilen kurşun-asit tipi modellerdir. Bunlar da kendi içerisinde kuru ve sulu olarak ikiye ayrılır. Bunların yanı sıra son yıllarda özellikle jel akü ve lityum akü gibi akü çeşitleri öne çıkmaya başlamıştır.

Jel Akü

Jel akü diğer akülerde sıvı halde bulunan elektrolitin sıvı değil de jel halde bulunduğu akülerdir. Kuru akü sınıfında yer alır ve isli silikon ile sülfürik asidin karıştırılması ile elde edilir. İçinde bulunan gazların dışarıya çıkmasını engeller ve kimyasal tepkime ile de jel haline gelerek çalışır. Akü içerisinde bulunan valf sayesinde su kaybı yaşanmadığı için su takviyesine gerek duyulmaz. Titreşime ve yüksek sıcaklığa direnç gösterebildiği için özellikle rüzgâr ve güneşten sağlanan yenilenebilir enerji kaynaklarını üretmek için kullanılır. Güneş enerjisi jel akü kullanımının en yaygın olarak kullanıldığı alanların başında gelir.

Jel aküler, derin bir deşarj olabilme kapasitesine sahiptir. Bu da akünün tamamen deşarj olmasının ardından tekrar şar edilebilmesini ve bu yapılırken de kimyasal yapısının bozulmamasını sağlar. Yani akünün yapısı gereği deşarj olduktan sonra bile ömrü kısalmaz.

Lityum Akü

Lityum akü Li-İon olarak da bilinen bir tür akü çeşididir. Bu akünün en önemli özelliği yeniden doldurulabilir pillerle kullanılmasıdır. Elektrolit araçlarda ve solar sistemlerde yaygın olarak kullanılır. Büyüklüklerine ve ağırlıklarına göre verebilecekleri en yüksek enerji ile çalışan en iyi pil çeşitlerinden biridir. Lityum akü nedir sorusu bu yüzden son yıllarda çok fazla sorulmaya başlamıştır. Bu aküler çok avantajlıdır ancak doğru kullanılmadığında veya kullanım talimatlarına yeterince uyulmadığında, ömürleri diğer akülere göre çok daha hızlı kısalır. Lityum polimer pil ve lityum titanat gibi gelişmiş türleri de bulunur.

Lityum Akü Avantajları Nelerdir?

Solar aküler olarak sıklıkla tercih edilen lityum akülerin, bilinen pek çok avantajı vardır. Bu avantajlar:

·         Kimyasallar hazırlanan diğer akü türlerine göre çok daha hafiftir.

·         Küçük ve taşınabilir akü türleri arasında yer alır.

·         Hafıza etkileri olmadığı için şarj etmek istediğinizde tamamen boşaltmanıza da gerek yoktur.

·         Lityum akü fiyatları uzun vadeli kullanım için çok daha avantajlıdır.

Lityum aküler birçok önemli avantaj barındırsa da aslında çok dikkatli kullanılması gerekir. Yüksek ısı veya güneş ışınlarına maruz kalmaları halinde patlama ve yanma riskleri çok yüksektir.

Jel Akü ile Lityum Akü Arasındaki Farklar

Jel akü ve lityum akü solar sistemlerde en çok tercih edilen iki akü türüdür. Her iki akünün özelliklerini ve avantajlarını kıyasladığımızda, Lityum akülerin Jel akülerden çok daha avantajlı olduğunu görürüz. Jel akülerin ömrü 200-400 cycle iken Lityum akülerin ise ömrü 1000-1200 cycle arasında değişir. Lityum aküler her zaman jel akülerden daha uzun ömürlü daha hızlı ve daha hafiftir. En önemli farkı da lityum akülerin, çok daha ekonomik olmasıdır. Solar sistemlerde jel aküler de sıklıkla tercih edilir ve aslında kullanımı tüketicileri büyük oranda memnun eder.

Akü Satın Alınırken Nelere Dikkat Edilir?

Güneş paneli aküleri veya genel olarak enerji ihtiyacının karşılanmasına yönelik akü satın alırken bazı noktalara dikkat edilmesi gerekir. Dikkat edilmesi gereken bu noktalar:

·         Solar akü alacaksanız, sulu tip akülerden kesinlikle uzak durmanız gerekir. Mutlaka AGM kuru tip veya jel akü kullanılmalıdır.

·         Akünün boşalma derinliğinin en az %80 ve üzerinde olmalıdır.

·         İhtiyaç duyduğunuz kapasiteye uygun bir ürün seçmeniz, aküyü hangi alanda kullanırsanız kullanın son derece önemlidir.

·         Satın aldığınız akünün çevrim sayısı ve derinliği ne kadar yüksek ise o kadar uzun ömürlü olduğu görülür.

·         Satın aldığınız akünün fiyatı ile kalitesi doğru orantılıdır. Kaliteli ve iyi bir akü seçtiğinizde sizlere o kadar uzun süre kullanım sağlayacaktır.

·         Lityum solar akü gibi seçenekler, mutlaka göz önünde bulundurulmalı ve daha gelişmiş sistemlere yönelmelisiniz.

Akü Fiyatları

Satın alacağınız akülerde en çok dikkat etmeniz gereken konu fiyattır. Uzun vadede kullanım avantajları ve maliyet avantajı elde etmek istiyorsanız, mutlaka kaliteli ve iyi fiyatlı bir ürün tercih etmelisiniz. Akü fiyatları akünün çeşidine ve kalitesine göre değişiklik gösterir. Bununla beraber özellikle yeni sistem lityum ve jel akü fiyatları daha fazla kullanım avantajı sunduğu için biraz daha yüksek olabilir. Tüm bunlar göz önünde bulundurularak bir tercih yapılabilir.