Solar Şarj Kontrol Cihazı Nedir? Ne İşe Yarar

 

Solar Regülatör nedir sorusunun en basit cevabı, kontrol edici, ayarlayıcı cihaz şeklinde verilebilir. Solar Şarj regülatörü ya da solar  şarj kontrol cihazı olarak adlandırılan bu cihazlar voltaj değerinin ayarlanmasında kullanılır. Sanayi bölgelerinde, kırsal alanlar gibi trafo mesafesine uzak bölgelerde trafoda meydana gelen voltaj değişimlerini kontrol altında tutan sistemdir. Akım değerlerinin değişmesi esnasında kademe kademe ayarlama yaparak enerji sağlanan her yere voltajın normal düzeyde iletilmesini sağlar.

Elektronik cihazlar ani voltaj değişimleri yüzünden hasar görebilir. Motor yanması, kısa devre oluşumu, patlama ve yangın gibi durumlar bu ani yüklenen voltaj değerlerinden kaynaklanabilir. Elektrik kesintileri sırasında eğer sık kesilip, kısa süreli gelen elektrik söz konusuysa buzdolabı, fırın gibi cihazların fişlerin çekilmesi cihazların zarar görmesini önlemektir.

Regülatör yani şarj kontrol cihazı elektrik enerjisi çevriminin söz konusu olduğu her yerde kullanılır. Son günlerde kullanımı yaygınlaşan güneş enerji sistemleri ve rüzgar türbinlerinde de olmazsa olmaz ekipman konumundadır. Bu tarz enerji sistemlerinde aküler şarj edilirken veya yüksek deşarj söz konusu olduğunda elektrolitin kaynayıp aküde hasar meydana getirmesi kaçınılmazdır. Aküde meydana gelen bu arıza da sistemin normal çalışmasını olumsuz etkileyip, belki de sisteme de zarar verecektir.

 

Şarj şarj kontrol cihazı, regülatör seçimi yapılırken sistemdeki diğer ekipmanların kapasitesi de göz önünde bulundurulmalıdır. Aküye gelen akımı kontrol altında tutmaya çalışan bir cihaz olduğu için başlıca akü kapasitesine göre seçilmelidir. Zaten akü de bir enerji sisteminin toplam kapasitesine göre seçileceği için regülatör de dolaylı olarak sistemle uyum sağlar.

Regülatör çeşitleri arasında son zamanlarda en fazla rağbet gören otomatik voltaj regülatörleridir. Mikroişlemciye sahip regülatörler bahsedilen voltaj ayarlamasındaki kademeleri otomatik olarak ayarlayacak teknolojiyle donatılmıştır. Yani örneğin çıkışta almak istenen voltaj değeri -90 V ve +50 V ise bu şekilde ayarlanabilir. Fakat aşırı gerilimler için otomatik regülatörler yerine manuel tiptekilerin tercih edilmesi önerilir. Yine de cihaz üzerindeki LED panel sayesinde cihazın ne işlem yaptığını, sistemin nasıl ilerlediğini kolayca kontrol edebilirsiniz. Bunun yanında bir hata meydana geldiğinde, ekranda yönlendirmeler çıkarak bu sorunu kullanıcının da çözmesini sağlayacaktır.

 

Solar şarj regülatörü ne işe yarar sorusunun cevabı kesinlikle enerjinin çok daha verimli kullanımını sağlamaya yarar şeklindedir. Şebeke geriliminde artıp azalarak dengesizlik yaratan voltajı düzenler. Güneş panellerinden aküye fazla enerji iletildiğinde aküyü koruma altına almak için durdurur. Rüzgar türbinlerinde de aynı şekilde aşırı rüzgar durumunda sistemin zarar görmesini önlemek adına akünün düşük güçte çalışmasını veya durdurulmasını sağlar.

Enerji dönüşümünde bahsedilen verimi elde etmede etkili rol alan cihazlardan birisi de regülatörlerdir. Bunlarla aynı amaçta çalışan diğer cihaz çeşidi de inverterlerdir. Inverterlar dönüştürücü olarak bilinen cihazlardır ve doğru akım ile alternatif akım arasındaki dönüşümü sağlar. Regülatör ile ortak amacı da enerji verimliliğini artırmak üzere akım değişimlerini kontrol etmektir. Şarj regülatörleri güç, basınç, hız, frekans, akım gibi fiziksel büyüklükleri değiştirebilir veya istenen şekilde sabit tutabilir. Bu da sistemde meydana gelen enerji kayıplarını azaltarak verimin yüksek olmasını sağlar.

Eğer enerji sistemlerinde şarj regülatörleri kullanılmasaydı, akü sürekli şarj olabilirdi. Dolayısıyla bu akünün de kullanım ömrünü azaltan, enerji kayıplarını artırıp verimi düşüren bir sebep olacaktı. Regülatörler sayesinde akülere sürekli enerji yüklemesi yapılmaz. Şarj kontrol cihazı kapasitesi yenilenebilir enerji sistemlerinde akünün 12 V veya 24 V olduğuna göre farklılaşabilir.

Regülatör çeşitleri darbe genişlik modülasyonu (PMW) ve maksimum güç noktası takibi (MPPT) gibi iki çeşittir. PWM regülatörlerde jel akü ömrü uzatılır, akünün tam dolu hale geçmesiyle beraber aktarılan güç miktarı azaltılır. Bu tarz regülatörlerde herhangi bir kırılacak mekanik bağlantı bulunmadığından darbelere karşı dayanıklıdır. MPPT ise bunların yanında bir avantaja daha sahip olan bir regülatör çeşididir. Akünün tam dolu halinin ardından yavaş yavaş güç kesilirken fazla gelen voltajı da ampere çevirerek kayıp oranını neredeyse sıfıra indirir. Şarj kontrol cihazları akü şarj ve deşarjının dışında ayrıca sıcaklık ayarlarının yapılması, yıldırım kontrolü mekanizmasıyla sistemi koruma özelliklerini minimum güç harcayarak yerine getirir.

 

Enerji sistemlerinde her ekipmanın oldukça geniş bir fiyat aralığı vardır. Solar şarj regülatörü fiyatları için de aynı durum geçerlidir. Bazı regülatörler manuel ayarlamalı ve kimi bazıları da yeni teknolojilerle donatılmıştır. Ayrıca 12 V 24 V gibi farklı kapasiteleri de bulunmaktadır. Bunların her biri regülatör fiyatlarının da geniş bir aralıkta yer almasını sağlar. Özellikle küçük alanlardaki sistemlerde kullanımı rahat olan 12 V regülatör hem emisyon miktarını azaltır hem de maliyetleri.

Her zaman pahalı olan en iyisidir anlamına gelmez ancak genelde bu ekipmanların ucuzuna kaçıldığında sistemde işleyiş problemleri gibi daha büyük sorunlar meydana gelebiliyor. Bu nedenle regülatör fiyatları hakkında mümkün olabildiğince detaylı bir piyasa araştırması yapmak ve kaliteden taviz vermemek gerekmektedir. Bu nedenle belli bir fiyat aralığı vermektense 20 TL ile 1000 TL kadar geniş bir aralıkta seyrettiği söylenebilir.